Trauma & hersenletsel

Heeft jouw arts of hulpverlener je na jouw hersenletsel wel eens gevraagd of je ooit een (psycho) traumatische ervaring hebt gehad? Of dat je de oorzaak van jouw letsel als traumatisch hebt ervaren? Wist je dat het onderwerp trauma en hersenletsel nauw verweven zijn? Dat er veel overlap in symptomen is? In deze blog bespreek ik hoe trauma invloed kan hebben op je hersenletsel.

1. PTSS of psychotrauma in de voorgeschiedenis verhoogd de kans op langdurige klachten na licht hersenletsel.

Uit onderzoek is gebleken dat mensen met psychotrauma in hun verleden vaker klachten houden na een hersenschudding dan mensen die dat niet hebben. Hoe dat precies werkt weten we niet. Toch lijkt het wel logisch te verklaren. Dit is mijn kijk er op: mensen met traumatische ervaringen of PTSS staan vaker 'aan'. Ze hebben meer moeite om tot rust te komen. Zoals in de polyvagaal theorie wordt beschreven slaat het lichaam het trauma op 'the body keeps the score' (Bessel vd Kolk). Ook na een klap op je hoofd staat je hele lijf vaak 'aan'. Als dat voor jou een bekende stand is door je trauma is het ook logisch dat je hier makkelijker in terug schiet dan iemand die geen trauma in de voorgeschiedenis heeft. Het gaat eigenlijk dubbel op. Een brein dat eerder met trauma te maken heeft gehad ervaart sneller een status van 'gevaar'. Dit kan bijvoorbeeld een andere pijnbeleving geven. Zoals het onderzoek van Anne Marsman recent liet zien.Een brein dat gevaar signaleert reageert anders. Je zou kunnen bedenken dat een brein in gevaar ook minder goed kan herstellen. Zowel bij psychotrauma als bij hersenletsel kun je overprikkeling, vermoeidheid en bijvoorbeeld hersenmist ervaren.

Een andere theorie is die van het 'brein reserve' zoals dr. Daniel Amen dat in zijn boeken beschrijft: Je brein heeft een reserve, waarin je weinig last ervaart als dit wordt aangetast, maar ga je over een kritische grens dan krijg je wel klachten. Hierbij telt hij psychische trauma's en fysieke trauma's bij elkaar op. voorbeeld. Dus als jij 2x een lichte hersenschudding hebt gehad en daarnaast ook flink gepest bent gaat dit allemaal van je brein reserve af. Als je dan op die kritische grens komt kan iets kleins opeens veel klachten geven omdat je reserve 'op' is.

2. Het oplopen van je hersenletsel is psychisch traumatisch voor je.

Als je hersenletsel oploopt is dit vaak iets wat veel impact heeft. De oorzaak van het hersenletsel kan je als traumatisch ervaren denk dan aan bijvoorbeeld;

• een ongeluk

• een ernstige infectie

• een IC opname

• een hersen bloedig, met een spannende ambulance rit

• een operatie aan de hersenen.

Deze ervaringen hoeven niet traumatisch te zijn, maar kunnen dat wel zijn. Dat ligt onder andere aan hoe je dat moment hebt ervaren, in hoeverre je je bijvoorbeeld machteloos voelde en in hoeverre je daar a steun hebt gekregen. Als je tjdens het oplopen van je hersenletsel ook een trauma hebt opgelopen kan dit je herstel in de weg zitten. Het kan lastig zijn te zien welke klachten van het trauma komen en welke van het hersenletsel. Als je een psychotrauma hebt opgelopen is het verstandig om hiervoor help in te schakelen. Hiervoor kun je je huisarts om advies vragen.

3. Het oplopen van hersenletsel kan een oud psychotrauma heractiveren.

Na je hersenletsel kan het zijn dat er een oude nare ervaring toch opeens neer op de voorgrond staat. Iets waarvan je dacht dat het misschien al lang achter je ligt. Hoe dit precies werkt is onduidelijk. Het is iets dat vaker voor komt en niet iets waar je zelf wat aan kan doen. Je hebt hier zelf geen controle over. Het kan voor jezelf erg lastig zijn om naast je hersenletsel plots ook PTSS klachten te hebben van iets dat al lang geleden is. Het is belangrijk om te weten dat dit iets is waar je zelf geen controle over hebt. Ook in deze situatie kun je de huisarts on advies vragen.

Tips bij de combinatie trauma & hersenletsel;

• Ademhalingsoefeningen kunnen helpen om je emoties en lichamelijke spanning te reguleren. Dat is zowel voor je hersenletsel als voor je trauma prettig

• Overleg met je huisarts of psychische begeleiding zinvol is.

• Praat erover met mensen in jouw omgeving als je daar behoefte aan hebt.

• Bespreek met je partner of een ander wat hij of zij kan doen op het moment dat je last hebt van paniek, angst of een trauma trigger.

Bronnen:

Amen, D. G. (2009). Change Your Brain, Change Your Life: The breakthrough programme for conquering anger, anxiety, obsessiveness and depression. Hachette UK.

Smits, P. (2016). Handboek neuropsychotherapie.

Van Der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Mind, Brain and Body in the Transformation of Trauma. Penguin UK.

https://www.omdatikjezeggenwil.nl/proefschrift-beyond-dis-ease-and-dis-order/