Ook kan er schade optreden in de gebieden die lopen vanaf de visuele hersenschors naar de rest van het brein via de “wat”-route en de “waar”-route. Dan kan het zijn dat je bijvoorbeeld een gezicht wel kun zien, maar niet meer kunt plaatsen/begrijpen dat het een gezicht is.
Bovenstaande problemen zijn allemaal ernstige letsels met zeer grote gevolgen, deze worden meestal wel herkend. 

Daarnaast kunnen er ook op een veel subtieler niveau problemen ontstaan op het gebied van neurovisuele klachten. Zo kan het zijn dat de ogen en de hersenen niet goed samen werken. Deze samenwerking is essentieel om ervoor te zorgen dat de ogen samen scherp te laten stellen of vloeiend te laten bewegen. Omdat het neuro-visuele systeem zo complex is,

kan er een grote verscheidenheid aan klachten ontstaan. Deze zijn soms moeilijk te herkennen en door de persoon in kwestie soms ook lastig te beschrijven.  

Zo kan het zijn dat de oogvolgbewegingen schokkeriger of langzamer zijn. Ook kan het zijn dat iemand moeite heeft met scherpstellen (accommodatie) of fusie ( de beelden van beide ogen samen tot een te maken).

En hoewel deze afwijkingen vaak minder opvallend zijn, kunnen ook deze erg beperkend zijn en ze vragen vaak veel energie.

​

Neuro-visuele symptomen

Als er problemen zijn met de neuro-visuele verwerking dan treden er vaak algemene symptomen op zoals; hoofdpijn, vermoeide ogen, dubbelzien, wazig zien, moeite met focussen, neiging om één oog dicht te knijpen, gevoeligheid voor fel licht, moeite met snel bewegende beelden, moeite om langere tijd te lezen, beeldschermwerk doen en autorijden.

Bij een grote belasting van het neuro-visuele systeem neemt hoofdpijn vaak toe, maar kan er bijvoorbeeld ook misselijkheid, vermoeidheid of duizeligheid optreden. 

Hemianopsie
Hemianopsie is de bekendste vorm van visuele uitval bij hersenletsel. Hierbij is er uitval van een deel van je zicht; zwarte vlekken, een helft/kwart van het blikveld kwijt zijn, ze ontbreken. Dit geeft vaak veel problemen met bijvoorbeeld schermwerk, maar maakt het ook lastig om je veilig in de omgeving te bewegen. Zie figuur 3 voor bij welk letsel welke uitval ontstaat. 

​

Visuele Agnosie
Visuele agnosie betekent dat je wel kunt zien, maar niet herkent wat je ziet. 

• Apperceptieve agnosie
  Bij apperceptieve agnosie kun je voorwerpen en vormen niet meer herkennen. Je kunt dan bijvoorbeeld geen onderscheid maken tussen een stoel en een tafel. 

• Associatieve agnosie
  Bij associatieve agnosie herken je dingen wel, maar heb je vooral moeite met te herkennen waarvoor je het voorwerp gebruikt. Bijvoorbeeld dat je op een stoel kunt zitten. 

• Prosopagnosie
  Het niet kunnen herkennen van gezichten, soms zelfs zichzelf niet herkennen in de spiegel

Visuospatiele afwijkingen
Bijvoorbeeld moeite hebben met waar je je in de ruimte bevind of een “neglect” hebben van een bepaald deel van de ruimte waar je je in bevindt. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat alles wat aan je linker kant is helemaal wegvalt in jouw aandacht.

Binoculaire visuele disfunctie
Wanneer de ogen niet samenwerken als een team, is het moeilijk voor de hersenen en het visuele systeem om een beeld te maken van de binnen gekomen informatie. Dit noemen we binoculaire visiedisfunctie (BVD). 

• Verticale heterophoria
  Bij verticale heterophoria is een verticale uitlijning van de ogen niet goed. Het ene oog staat dan meer naar boven of naar onder dan het andere oog. Dit kan vervelende klachten geven zoals duizeligheid, moeite met balans en hoofdpijn. 

• Horizontale heterophoria
  Bij horizontale heterophoria is een horizontale uitlijning van de ogen niet goed. Het ene oog staat dan meer naar binnen of naar buiten gericht. Dit kan vervelende klachten geven zoals duizeligheid, moeite met balans en hoofdpijn.

• Convergentie insufficiëntie
  Convergentie-insufficiëntie is het onvermogen van beide ogen om op hetzelfde punt op een dichtbijgelegen doel te convergeren; dit kan leiden tot vermoeide ogen en dubbelzien.

• Overmatige convergentie
  Convergentie-overschot is wanneer de ogen te veel naar elkaar toekomen, wat duizeligheid, hoofdpijn en oogpijn veroorzaakt.

Verstoorde oogvolgbewegingen
Als er schade is in het brein in het gedeelte dat de oogspieren aanstuurt kan het zijn dat de oogvolgbewegingen langzaam of schokkeriger worden. Bij het kijken naar een bewegend object bewegen de ogen dat schokkerig, maar ook bijvoorbeeld bij lezen kan het lastig zijn om de ogen vloeiend over het papier te laten lopen. 

Accommodatie dysfunctie
Het gaat hier om het onvermogen om de lens van het oog goed te focussen op een bepaald punt. Soms gaat het ook over het onvermogen om deze focus te wisselen van de ene plek naar de andere. Klachten hiervan kunnen zijn; niet scherp kunnen zien, moeite met lezen en hoofpijn. 

Vestibulaire mismatch

Het vestibulaire systeem (evenwicht/balans) is sterk gericht op visuele input. Als er problemen zijn met de visuele verwerking kan hierdoor ook het vestibulaire systeem klachten geven. Denk hierbij aan duizeligheid, misselijkheid en moeite met balans.

Verminderde fusionele reserve
Soms zijn bovenstaande onderdelen op zich allemaal in orde, de ogen werken goed samen en staan goed uitgelijnd, maar de conditie of kracht is toch onvoldoende. Hierdoor kunnen de ogen het niet goed volhouden en kunnen er klachten optreden door de hoge mate van inspanning die het kost of wanneer het toch niet meer lukt. Dit wordt regelmatig gezien bij het naar 1 punt kijken op korte afstand (convergentie). Er is dan onvoldoende convergentie-conditie. 

Complexiteit
In werkelijkheid is het neuro-visuele systeem nog veel complexer dan hierboven beschreven. Symptomen kunnen dus soms ook lastig te herkennen en diagnosticeren zijn. Ook kan ik hierdoor niet volledig zijn in dit overzicht. 

​

Neuro-Visueel onderzoek

Voor een goed neuro-visueel onderzoek ga je naar een gespecialiseerde Neuro-optometrist of neuro-orthoptist. Deze worden ook wel functioneel optometrist genoemd. Het is niet zinvol om naar een reguliere opticien, orthoptist of optometrist te gaan. Zelfs de meeste oogartsen zullen vooral kijken naar het functioneren van het oog. Terwijl het dus gaat om hoe de ogen worden aangestuurd, samenwerken en hoe de visuele informatie wordt verwerkt in het brein.

Een Neuro-optometrist heeft een speciale opleiding gevolgd om de neurologische aspecten van het visuele systeem te beoordelen. Hoewel deze ook kan kijken naar afwijkingen van de ogen zelf (bijvoorbeeld een refractie afwijking, is er een bril nodig) is deze ook in staat om verder te kijken. Hoe werken de ogen samen, hoe is de visuele verwerking etc.

Een onderzoek bij een neuro-optometrist is een uitgebreid en kost gemiddeld zo’n 1,5 uur. Hierbij zal eerst gevraagd worden naar de klachten, het soort letsel en medische voorgeschiedenis. Deze anamnese is van groot belang.

De meting is individueel en kan dus per persoon verschillen. Soms worden de ogen ook gedruppeld. Testen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het kijken naar verschillende letterkaarten (veraf en dichtbij), beoordelen op welke afstand er scherp gezien kan worden en hoe de ogen bewegen.

Tijdens de meting worden verschillende hulpmiddelen gebruikt zoals de phoropter (dat grote apparaat die de opticien ook gebruikt om de bril sterkte te bepalen) maar vaker nog de pasbril. Met de pasbril kan er bijvoorbeeld worden gekeken naar accommodatie, heteroforie en fusionele reserve. De oog volgbewegingen en oog sprongen kunnen geobserveerd worden of soms ook digitaal gemeten worden. 

Gedurende het gehele onderzoek zal de neuro-optometrist goed oberveren hoe je ogen zich gedragen en wat dit voor jou betekent.